viernes, 6 de diciembre de 2013
NELSON MANDELA ,APARTHEIDEN AURKA
Nelson Rolihlahla Mandela (Mvezo, Mthatha, Lurmutur Ekialdea, 1918ko uztailaren 18a - 2013ko abenduaren 5a[1]) Hegoafrikako apartheidaren aurkako ekintzailea eta politikaria izan zen. 1994tik 1999ra herrialde horretako presidentea izan zen, lehenengoa hauteskunde demokratikoen bidez hautatua[2].
Gaztetatik apartheidaren aurkako aktibista izan zen eta Afrikako Kongresu Nazionala alderdiko kide egin zen. Honez gain, alderdiaren beso armatua izango zen Umkhonto we Sizwe (MK laburduraz) taldeko sortzaile eta buru izan zen. Fronte Nazionaleko erregimen ultra eskuindar zuriak sabotaiak eta beste delitu batzuk egin izana leporatu zion. 27 urte egin zituen kartzelan, horietako asko Robben Uhartean. 1990 urteko otsailaren 11n askatu zuten, eta ordutik Mandelak elkarrizketa eta adiskidetzea bultzatzeaz gain, arraza ugariko Hegoafrika demokratiko baterako bidearen zati handi bat zuzendu zuen.
Apartheidaren amaieraz geroztik, asko izan ziren Mandela goratu zutenak, baita bere garaian bere aurkari izandakoak ere. Hegoafrikan Madiba bezala ere ezaguna izan zen, Mandelaren klanekoek adineko jendeari ezartzen dioten ohorezko titulua.
Mandelak 250 sari baino gehiago jaso zituen. Horien artean, 1993ko Bakearen Nobel Saria. 2009ko azaroan, Nazio Batuen Batzar Orokorrak jakinarazi zuen Mandelaren urtebetetzea, uztailaren 18a, 'Mandelaren eguna' bezala izendatu zuela.
TESTUA WIKIPEDIATIK
MIRIAM MAKEBA ,GARAI BEREKO EMAKUME ABESLARIA
http://www.youtube.com/user/eduardo31v
http://youtu.be/N8eEdXo37qE
0:00:00 MIRIAM MAKEBA - Makoti
0:02:29 AFRICAN JAZZ PIONEERS - Phatha phatha
0:08:16 DARK CITY SISTERS and FLYING JAZZ QUEENS - Tomati yo yo no.3
0:10:58 DONALD KACHAMBA'S BAND (Malawi) - Maria Roza
0:14:58 DARK CITY SISTERS and FLYING JAZZ QUEENS - Emahlathini
0:17:14 NANCY JACOBS and HER SISTERS - Baby are yeng
0:19:44 MIRIAM MAKEBA - Unkomo zodwa
0:22:01 AFRICAN JAZZ PIONEERS - Izinto zajika
0:26:54 VIRGININA MUKWESHA (Zimbabwe) - Tsiga moyo
0:33:11 DARK CITY SISTERS and FLYING JAZZ QUEENS - Amangwane Amyame
0:35:21 DARK CITY SISTERS and FLYING JAZZ QUEENS - Ingwababa
0:38:01 MIRIAM MAKEBA - Chicken
0:42:17 AFRICAN JAZZ PIONEERS - Ngenzeni
0:47:25 KIPPIE MOEKETSI and THE MARABI KINGS - Clarinet Kwela
0:50:15 MANHATTEN BROTHERS - Ishumelosheleni
0:53:02 DARK CITY SISTERS and FLYING JAZZ QUEENS - Sekusile
0:55:32 MIRIAM MAKEBA - Tula ndivile
0:58:37 DARK CITY SISTERS and FLYING JAZZ QUEENS - Insizwa
1:01:13 DARK CITY SISTERS and FLYING JAZZ QUEENS - Mokupi
1:03:27 AFRICAN JAZZ PIONEERS - Jive township
1:07:26 DARK CITY SISTERS and FLYING JAZZ QUEENS - Lelo Hashe
1:09:59 DARK CITY SISTERS and FLYING JAZZ QUEENS - Langa More
1:12:36 MIRIAM MAKEBA Mitshakasi
1:14:43 SOLOMON LINDA'S ORIGINAL EVENING BIRDS - Mbube
1:17:24 WEST AFRICAN RHYTHM BROTHERS - Ominira
BESTE GIZON TALDE EZAGUNA:LADY SMITH BLACK MANBAZO
http://youtu.be/EETguBmozy0
0:00:00 LADYSMITH BLACK MAMBAZO - (Nkosi sikelel'i-Afrika) Shosholoza
0:03:30 LADYSMITH BLACK MAMBAZO - Abezizwe (Uniting nations together)
0:07:06 SOWETO GOSPEL CHOIR ft NOLUTHANDO JIYANE - Africa
0:09:34 SOWETO GOSPEL CHOIR - Asimbonanga / Biko
0:13:21 LADYSMITH BLACK MAMBAZO - Baba wethu singenile
0:15:57 LADYSMITH BLACK MAMBAZO ft MELISA ETHERIDGE & JOE MCBRIDE - Diamonds on the soles of her shoes
0:21:32 SOWETO GOSPEL CHOIR - Lelilungelo ngelakho
0:23:56 SOWETO GOSPEL CHOIR - Njato
0:26:06 LADYSMITH BLACK MAMBAZO ft NATALIE MERCHANT - Rain rain beautiful rain
0:29:04 LADYSMITH BLACK MAMBAZO - Thula thula
0:30:48 SOWETO GOSPEL CHOIR ft LUNGISANI MHLONGO, VUSUMUZI MADONDO & NKOSINATHI HADEBE - Shosholoza
0:33:56 SOWETO GOSPEL CHOIR ft ZANELE MKHWANAZI - Modimo
0:36:38 LADYSMITH BLACK MAMBAZO ft ZAP MAMA - Hello my baby
0:41:31 LADYSMITH BLACK MAMBAZO - Homeless
0:45:03 SOWETO GOSPEL CHOIR - Woza meli wami
0:46:47 SOWETO GOSPEL CHOIR ft SIBONGILE MAKGATHE, JABULILE DLADLA & REBECCA NYAMANE - Ke na le modisa
0:51:11 LADYSMITH BLACK MAMBAZO - Because I love you
0:55:16 LADYSMITH BLACK MAMBAZO - Kangivumanga
1:00:23 SOWETO GOSPEL CHOIR - Mbube
1:03:43 SOWETO GOSPEL CHOIR - Hlohonolofatsa
1:06:55 LADYSMITH BLACK MAMBAZO - Sohlabelelu hosana
1:09:56 LADYSMITH BLACK MAMBAZO - Nomathemba (Mother of hope)
1:13:20 SOWETO GOSPEL CHOIR - Swing down
1:15:29 SOWETO GOSPEL CHOIR ft VINCENT JIYANE - Sefapano
1:18:19 SOWETO GOSPEL CHOIR ft REBECCA NYAMANE & JABULILE DLADL - Avulekile amasango / One love
sábado, 30 de noviembre de 2013
GAZTAINAREN HISTORIA:ALBERTO SANTANA
Gaur,azaroak 29an AIARAKO IHARDUNALDI HISTORIKOETAN GAZTAINAREN HISTORIA ALBERTO SANTANAK azaldu du.
1-Bere esanetan NEANDERTHALAren garaian bazaeunden GAZTAINONDOAK Euskal Herrian.
2-Ustiapenik handiena XV.mendearen bukaeratik XIX.mendearen bukaerarte izan zen.
3-LAUDIO,OROZKO,OKONDOn GAZTAINA esportatu egiten zen.Horregatik KIRIÑAUSIAK ageri dira:
4-BELAONTZIETAN EUROPARA ESPORTATZEN ziren:ALEMANIA,BRITANIA HANDIA,HOLANDA.
BILTEGIAK ETA LONJAK ATXURIN (BILBO) zeunden.
5-GAIXOTASUNEZ jota ia desagertu egin ziren gure artetik.LAUDIOKO PEDRO URQUIJO LANDALUCEk lortu zuen erremedioa.Guretzat berandu zen.
sábado, 16 de noviembre de 2013
GORTAK EUSKAL HERRIAN-LUIS MARI ZALDUA
http://www.euskonews.com/0457zbk/gaia45702es.html
Bere liburuan SELES EN LEGAZPI.
ARTZINIEGAKO HITZALDIAN AZLDU DU.
http://www.euskonews.com/0376zbk/gaia37601es.html
GORTAK EDO SAROIAK :GURUTZEA DUEN HARRIA BERE ERDIGUNEAN AGERTU DAITEKE EDO EGUZKI IZPIAREN ANTZEKOA.BERAIEN FORMA BOROBILDUA DA ETA NEURRI ZEHATZAK DITUZTE.
domingo, 3 de noviembre de 2013
IHARDUNALDI HISTORIKOAK OROZKO-ARTZINIEGA
ARTZINIEGA
http://radiollodio.com/2013/11/02/ayala-celebrara-durante-este-mes-sus-xiv-jornadas-historicas/
BIHAR. ,AZAROAK 16an. ,arratsaldeko 6,30etan.
http://radiollodio.com/2013/11/02/ayala-celebrara-durante-este-mes-sus-xiv-jornadas-historicas/
BIHAR. ,AZAROAK 16an. ,arratsaldeko 6,30etan.
OROZKO
ANIMA ZAITEZ¡¡¡¡¡¡¡¡
domingo, 27 de octubre de 2013
4DBH 3 GAIAREN GALDERAK AZTERKETARAKO
4DBHKO
3 GAIAREN GALDERAK AZTERKETARAKO
- Zer izan zen demografia-iraultza?
- Nolakoak ziren heriotza eta jaiotza tasa eta zergatik?
- Zeintzuk izan ziren nekazaritzako aldaketak?teknikoak,jabetzakoak.
- 3 Azaldu nola aldatu zen lurraren jabetza, horrek nori egin zion mesede, nolako eragina izan zuen nekazariengan, eta zein izan ziren ondorioak.
- Zer zen Norfolk sistema.
- Zergatik hazi zen siderurgia?
- Industriaren ezaugarriak azal itzazu:
- Zeintzuk dira industri iraultzaren ondorioak?
- Nolako ondorioak izan zituen eskariak eta eskaintzak merkataritzan?
- Nolako ondorioak izan zituen merkataritzaren gorakadak ?
- Langile mugimenduaren ezaugarriak?
- Anarkismoaren ezaugarriak
- Sozialismoaren ezaugarriak
- Arte lanak:ASKATASUNA HERRIA GIDATZEN,KRISTALEZKO JAUREGIA,GALBURU BILTZARIAK.
GALDERA TEORIKOAK AZTERKETARAKO
1-Demografi Iraultza Britania Handian.
2-Garraioen Iraultza 4.1
3-Industria eta finantza kapitalismoa.
4-Proletarioen miseria.
5-Burgesiaren gorakadaren zergatiak.
6-Langile mugimenduaren hasiera
7-Lehenengo Internazioanala.
1
lunes, 23 de septiembre de 2013
viernes, 20 de septiembre de 2013
4DBH 1 GAIA-ILUSTRAZIOA-EUSKAL HERRIA
8.2 GIZARTE GATAZKAK EUSKAL HERRIAN
1-1717KO MATXINADA
-Felipe V.ak ADUANAK KOSTALDERA eraman->produktuen kostuak garestitu
->muga zerga handiak
-protestak Bizkaian eta Gipuzkoan
-erregeak artilearen merkatalgoa SANTANDERrera
-MATXINATU->BIZKAIAN nagusiki
-Pragmatika atzera bota
2-1765 MATXINADA
-Erregeak ZEREALEN ZIRKULAZIO ASKEKO PRAGMATIKA(LEGEA)eman
-espekulazio handia->produktua monopolizatu eta prezioak igo
-kaltetuenak matxinatu-> HERRIA ESPEKULADOREEN AURKA->BIZKAIA,GIPUZKOA
8.1 GIZARTEA ETA EKONOMIA XVIII.mendean
1-1717KO MATXINADA
-Felipe V.ak ADUANAK KOSTALDERA eraman->produktuen kostuak garestitu
->muga zerga handiak
-protestak Bizkaian eta Gipuzkoan
-erregeak artilearen merkatalgoa SANTANDERrera
-MATXINATU->BIZKAIAN nagusiki
-Pragmatika atzera bota
2-1765 MATXINADA
-Erregeak ZEREALEN ZIRKULAZIO ASKEKO PRAGMATIKA(LEGEA)eman
-espekulazio handia->produktua monopolizatu eta prezioak igo
-kaltetuenak matxinatu-> HERRIA ESPEKULADOREEN AURKA->BIZKAIA,GIPUZKOA
8.1 GIZARTEA ETA EKONOMIA XVIII.mendean
BIZTANLERIA
|
NEKAZARITZA
|
METALURGIA
|
MERKATARITZA
|
-Hazi
-Homogeneoa ez
-Bizkaia gehien
|
-Hazkundea
-Produktuak:
artoa,ardoa
-Lur berriak agortu
-Arrantzaleak sardinak
Arrantzatu.
|
-Mearen esportazioa suspertu
-Burdinolak suspertu
|
-Lehenagoko
bideak suspertu
-Urduña-Meseta bide
Berria egin
-Bilboko portua sortu
-Arrain instalazio berriak eraiki
|
3DBH 1GAIAREN AZTERKETA:MUNDUKO GEOGRAFIA FISIKOA
3 DBHKO GALDERA POSIBLEAK-
1-EUROPAKO MAPA POLITIKOA
2-KLIMA EKUATORIALAREN KOADROA
3-KLIMA TROPIKALEN KOADROA
4-BASAMORTUKO KLIMEN KOADROA
5-KLIMA OZEANIKOAREN KOADROA
6-KLIMA KONTINENTALAREN KOADROA
7-KLIMA MEDITERRANEOAREN KOADROA
8-KLIMA POLARRAREN KOADROA
9-MENDIKO KLIMAREN KOADROA
10-Denbora ematen badigu: 42.orr.
5 Erreparatu argazkiari, egin ikasi duzunari buruzko gogoeta, eta erantzun galderei:
- Berezko nolako paisaia adierazten du? Zergatik?
- Zein dira Lurreko eskualde horretako klimaren ezaugarriak?
- Bestelako zer klima eta paisaia natural ageri dira Lurreko zona termiko horretan?
1-EUROPAKO MAPA POLITIKOA
2-KLIMA EKUATORIALAREN KOADROA
3-KLIMA TROPIKALEN KOADROA
4-BASAMORTUKO KLIMEN KOADROA
5-KLIMA OZEANIKOAREN KOADROA
6-KLIMA KONTINENTALAREN KOADROA
7-KLIMA MEDITERRANEOAREN KOADROA
8-KLIMA POLARRAREN KOADROA
9-MENDIKO KLIMAREN KOADROA
10-Denbora ematen badigu: 42.orr.
5 Erreparatu argazkiari, egin ikasi duzunari buruzko gogoeta, eta erantzun galderei:
- Berezko nolako paisaia adierazten du? Zergatik?
- Zein dira Lurreko eskualde horretako klimaren ezaugarriak?
- Bestelako zer klima eta paisaia natural ageri dira Lurreko zona termiko horretan?
4 DBHko 1GAIAREN AZTERKETA -ILUSTRAZIOA
AZTERKETAREN GALDERA POSIBLEAK 4A ETA 4 B 2013-14
1-ERREGIMEN ZAHARREKO KOADROA:
EKONOMIA,GIZARTEA,POLITIKA,KULTURA
2-8 ATALEKO EUSKAL HERRIKO EKONOMIAREN KOADROA:
NEKAZARITZA,INDUSTRIA EDO MERKATARITZA
3-8 ATALEKO EUSKAL HERRIKO MATXINADEN KOADROA:
1717KO MATXINADA
1765KO MATXINADA
4-ARTEKO FITXA BAT :LA MADELEINE, ARKITEKTURA
PAULINA BONAPARTE, ESKULTURA
HORAZIOEN ZINA , PINTURA
5-ARIKETAK:24.ORR. 1-3
30.ORR. 2-3
1-ERREGIMEN ZAHARREKO KOADROA:
EKONOMIA,GIZARTEA,POLITIKA,KULTURA
2-8 ATALEKO EUSKAL HERRIKO EKONOMIAREN KOADROA:
NEKAZARITZA,INDUSTRIA EDO MERKATARITZA
3-8 ATALEKO EUSKAL HERRIKO MATXINADEN KOADROA:
1717KO MATXINADA
1765KO MATXINADA
4-ARTEKO FITXA BAT :LA MADELEINE, ARKITEKTURA
PAULINA BONAPARTE, ESKULTURA
HORAZIOEN ZINA , PINTURA
5-ARIKETAK:24.ORR. 1-3
1 Epigrafeko edukiak irakurri ondoren, definitu honako kontzeptu hauek: Antzinako Erregimen, Argien mende, lIustrazio, arrazoi eta Entziklopedia.
3 Zure ustez, lIustrazioaren zein ezaugarri daude indarrean gaur egun?
30.ORR. 2-3
2 Lotu honako pertsonaia edo ekonomia-neurri hauek merkantilis- moarekin, fisiokraziarekin edo liberalismo ekonomikoarekin: Adam Smith, estatuaren manufakturak, eskaintza eta eskaria, Francois Quesnay, koloniak lortzea.
3 Irakurri agiriak, eta azaldu fisiokraziaren eta liberalismo ekonomikoaren printzipioak.
2 BATX. 5GAIA-LIBERALISMOAREN EZARPENA ESPAINIAN TEORIA
5GAIA-LIBERALISMOAREN EZARPENA ESPAINIAN
Liberalismoaren ezaugarri nagusiak-LIBERALISMOA EZ
DATOR LIBURUAN ETA KOPIATU.
Noiz
–
XVIII.
mende bukaeran hasi bazen ere (Locke, Montesquieu, Rousseau), XIX eta XX.ean
garatu zen. XX.aren bigarren zatian berriro azaldu zen, Neoliberalismo izenaz.
Oinarriak
–
Burgesia eta kapitalismo inguruan sortu zen.
Politikan
–
Herritarren
ordezkaritza politikoarekin konstituzioak egitea eta aginte
betearazlea, legegilea eta epaitzekoa kontrolatzea eta banatzea
–
Norbanakotasuna
azken muturreraino errespetatu behar da.
–
Gizakiaren
zenbait eskubide ukiezina da: jabego pribatua, adierazpen espresioa...
–
Geldiezina
den garapen batean sinesten du.
–
Estatuak
ez du parte hartu behar ekonomian. 1929ko krisiaren ondorioz puntu hau aldatu
egin zuten eta Estatuak aktiboki hartu zuen parte.
–
Arrazionalismoa:
Elizarekiko harremanetan botere banaketa proposatzen du.
Ekonomian
ASKATASUN EKONOMIKOA:
–
Kapitalismoaren
oinarriez teorizatzen du. Kapitalismoa ezartzeko Antzinako Erregimenaren traba
sozial, ekonomiko eta politikoak kentzea beharrezkoa zen
Oinarriak
–
Norbanakoaren
askatasuna
–
Jabego
pribatua
–
Produkzio
eta merkatuaren gaineko iniziatiba eta kontrola
Adam
Smith eta bere “lege naturala”.
–
Estatuak
kanpo defentsaz, obra publikoaz edo produktiboak ez ziren sektoreaz bakarrik
arduratuko ziren. Ez ekonomiaz.
–
Gerora
Smithen teoriak zuzenduak izango ziren eta, gainera, marxisten hausnarketak
ekarriko zituen.
–
Liberalismo
ekonomikoa
–
Doktrina
eta praktika honen arabera, ekonomia lege natural batzuen arabera dabil eta
lege natural horiei eurena egiten utzi behar zaie. Lege naturalak honakoak
ziren: gizabanakoaren eta enpresaren askatasuna, trukeak egiteko askatasuna,
e.a.
–
Liberalismo
ekonomikoa estatuak ekonomian parte hartzearen aurka dago.
–
Adam
Smithek eman zuen teoria eta XIX. mendean jarri zen praktikan, Britainia
Handiko ekonomian batez ere; politika honek mesede egin zion indartsuena zen
estatu horretako ekonomiari.
–
Gobernu
progresista bi ezberdinak nekazaritzako
lurren jabetza aldatu zuten.
koro Irastorzatik hartua zati hau.
•
1.1 Maria Kristinaren erreginaordetza 1833-39
•
Maria
Kristina izan zen erreginaorde 1840arte. Karlistaldia eta liberalismo aren
barruko ideologien zatiketa gertatu zen.
•
a.Errege Estatutuaren garaiko gobernu moderatua 1833-35
•
Maria
Kristinak gobernu kontserbadorea osatu zuen.
•
Presio
handia egin zuten eta joera moderatuagoko kabinetea izendatu zuen.
•
Zeregin
nagusia Errege Estatutua idaztea izan zen (1834).
•
b.Progresisten goraldia (1835-36/36-37)
•
Liberal
progresistek matxinadak sustatu zituzten. Lege iraultzaile batzuk ezarri
zituen: jauntxoen erregimena ezereztea,
hamarrenak desagertzea ...
•
c.Mendizabalen desamortizazioa (1835-1837)
•
Elizaren
ondasunen desamortizazioa Mendizabalen gidaritzapean egin zen.
•
Desamortizazioa:
estatuaren jabetza bihurtzea. Salmentari esker, handitu ziren Ogasunaren diru
sarrerak. Nekazariak liberalismoaren aurka jarri ziren.
•
d.1837ko konstituzioa
•
Konstituzio
progresista berria nazioaren subiranotasunaren printzipio liberala finkatu
zituen. Aginte banaketa zehaztu eta eskubide indibidualak aitortu zituen.
Gizonezkoen sufragio zentsatarioa.
•
e.Moderatuen itzulera
•
1837ko
hauteskundeetan, moderatuek irabazi zuten. 1837ko Konstituzioak indarrean
jarraitu zuen baina legei mugak jartzen saiatu ziren.
•
1840an,
udalen legea eman zuten.
1839ko urrian legea eman zuten, bertan foruak mantentzen dira baina
konstituzioari egokituta. Foru pasea deuseztatu.
•
2.Esparteroren erregeordetza (1840-1843)
•
Progresistek,
hirietan indarra egiten zuten erreformak indargabetzeko eta matxinada sortu zen.
•
Aginte
autoritarioak oposizioa indartu.
•
Espartero
jeneralak abdikatu zuen 1843ko urrian.
2.lsabel II.aren erreginaldia
•
Isabel
II.aren erreginaldian (1843-1868) finkatuta geratu zen Estatu liberala.
•
2.1.Hamarraldi moderatua
•
Lehenengo
hamar urtetan, moderatuak egon ziren agintean.
•
a. Gobernu moderatua sendotzea
n
1845ko
Konstituzio berria eman
zen:
•
Subiranotasuna
erregearen eta Gorteen esku zegoen.
•
Erregeari
ahalmen gehiago
•
Boterearen
arteko elkarlana
•
Gizonezkoen
oso sufragio zentsatarioa, murrizketaren bidez.
•
Ogasunari,
erreforma sakona egin eta
zuzeneko zerga ezarri zen .
•
Udalen
Lege berri zentralista
onartu zen.
•
Irakaskuntza
zentralizatu zen eta
euskaraz ikastea debekatu zen.
•
Konkordatua:Vatikanoak bere ondasun guztiak
desamortizatzea onartu zuen. Estatuak bere gain hartu zuen apaizteria
mantentzeko ardura eta elizak eskumenak berreskuratu zituen irakaskuntzan.
•
Prentsari
zentsura ezarri,
•
Guardia
Zibila sortu eta egitura
militarra ezarri.
n
b.Moderatuen kontrako oposizioa
–
Gobernuaren
jarrera errepresiboa ikusita,
oposizioak indarkeriaren bideari ekin zion, Alderdi Demokrata sortuz.
–
Bigarren
karlistaldia gertatu zen, bereziki Katalunian. Narvaezek iraultzaileak eta
atzerakoiak, gogor zapaldu zituen.
2.2.Biurteko
progresista
•
Matxinada
antolatu zuen. Iraultza mugimenduekin ados zeuden progresistek, demokratek eta
errepublikanoek. Zenbait hiritan Batzorde iraultzaileak eratu.
•
a. Gobernu progresistaren egonkortasunik eza
•
Erregimenaren
aldaketak egiten hasi
ziren:
•
Prentsa
askatasunari mugak kendu.
•
Hauteskunde sistema jarri zuten indarrean berriz.
•
Gizonezko
gehiagok izan zuten politikan parte hartzeko eskubidea.
•
Biurteko
progresistan, Lehen langile grebak egon ziren.
b.Erreforma
progresistak
•
1856ko Konstituzioa idatzi zuten, eta "non nata" izena jarri zioten. Oinarri hauek zituen:
1856ko Konstituzioa idatzi zuten, eta "non nata" izena jarri zioten. Oinarri hauek zituen:
•
Nazioaren
subiranotasuna
•
Botere
banaketa zorrotza
•
Kongresua
eta Senatua hautatzeko sistema
•
Gizonezkoen
sufragio zentsatarioari jarraitu
•
Erlijio
batzuk praktikatzeko askatasuna.
•
Madoz Ogasun ministroak desamortizaziorako lege bat sustatu zuen. Lege hark
ondasun zibilei eragin zien.
•
Finantza
sistema zabaldu eta
atzerriko kapitala erakarri.
•
Ogasunaren
diru sarrerak handitzea eta industriaren garapena sustatzea bilatu.
•
Trenbidearen
legea
2.3 .Moderantismoaren itzulera
•
1856
eta 1868 bitartean, 1845eko Konstituzioa ezarri zen indarrean.
•
1858
eta 1863 artean, Batasun Liberala alderdi zentrista berriak kontrolatu
zuen gobernua.
•
Moderatuek
berreskuratu zuten agintea, eta politikan egongaiztasuna nagusitu zen.
•
Europan
krisi ekonomikoak eragina
izan zuen: egoera politiko eta sozial liskartsu gehiago.
•
Militarrek
ospe handia hartu zuten.
Gogor zapaldu zituzten erregimenaren kontrako gizarte protestak.
•
Progresistak,
demokratak, errepublikazaleak eta Batasun Liberalekoak, Isabelen erregimena
erorarazi nahi zuten.
•
Ostendeko
Ituna sinatu
3.Seiurteko demokratikoa
•
1868ko
La Gloriosa
izeneko iraultzarekin, liberalismo demokratikoa ezarri zen Espainian, eta
1874.urtera arte iraun zuen.
3.1.1868ko
iraultza
•
Iraultza
hasi zen progresistak, demokratak, errepublikanoak eta unionistak matxinatu
zirenean.
• Isabel II.ak herrialdetik alde egin behar
izan zuen.
• a. Gobernu iraultzailea
•
•
Behin-behineko
gobernu iraultzaileak neurri batzuk bultzatu zituen:
•
Inprimatzeko,
biltzeko, elkartzeko eta irakasteko askatasuna.
•
Gizonezkoentzako
sufragio unibertsala ezarri.
•
Gorte
Konstituziogileak bildu.
•
Hauteskundeetan progresistak, unionistak eta
demokraten talde monarkikoa izan ziren garaile eta Konstituzio berria eman
zuten 1869an. Oinarriak:
•
Monarkia
demokratikoa.
•
Nazio
subiranotasuna.
•
Gurtza
askatasuna.
•
Gizonezkoen
sufragio unibertsala.
•
Pezeta
ezarri zen diru unitate gisa.
• b.Barne liskarrak
•
•
Errege aukeratu zuten, Amadeo Savoiakoa.
•
Gobernu
iraultzaileek erreforma asko proposatu arren, ezinegon handia zegoen:
•
Errepublikanoek
matxinadak antolatzen jarraitu
zuten. Hitzarmen federala sinatu. Era berean, nekazari asko matxinatu
ziren Espainiaren hegoaldean.
•
Matxinada hasi Kubako eta Puerto Ricoko
kolonietan.
•
Karlistek arma bidezko eraso gehiago egin zituzten.
•
3.2.Amadeo Savoiakoaren erregealdia
(1871-1873)
•
•
Amadeo
Savoiakoak tronua hartu
zuen, ezin zion aurre egin erregimenaren kontrako oposizioaren indarrari.
•
Politikan
gero eta zailtasun gehiago.
•
3.4.Lehen Errepublika
(1873-1874)
•
•
Definizioa: Errepublika da Estatu burua
hauteskundeen bidez hautatzen dena.
•
Erregeak
abdikatu ondoren, Errepublika aldarrikatu zuten.
•
a.Errepublika
federala
•
•
Kontserbadoreak,
zentristak eta sozialistak zatitu ziren.
•
1873an
Konstituzio federalerako egitasmo bat aurkeztu zuten; subiranotasuna herriak zuela ziren.
•
Elizaren
eta Estatuaren arteko zatiketa gertatu zen.
•
Deszentralizazioaren bidean, autonomia handia aitortzen
zien probintziei.
•
Arazoak:
•
Errepublikazaleen
arteko zatiketa.
•
Muturreko
errepublikazaleak kantoi edo eskualde libre.
•
Langile
anarkistak greba orokorrak egin zituzten.
•
Gerra
Karlista zabaltzen ari zen.
•
Pi
i Margallek dimisioa eman
behar izan zuen 1873an.
•
b.Errepublika
unitarioa
•
•
Fronte
karlistaren aurrerapenari eta kantonalismoaren zabalkundeari aurre egiteko, errepresio
gogorra erabili zuen.
•
Manuel
Paviak estatu kolpea eman zuen.
•
Alfontso
XII.aren alde jarri ziren gizarteko eta politikako sektore asko, apaizteria, armada eta
kontserbadoreak.
•
1874ko
abenduan matxinatu egin
ziren .
•
1874an
Espainiako errege izendatu zuten eta Errestaurazioaren garai historikoa hasi
zen.
•
•
•
Suscribirse a:
Entradas (Atom)