2 BATX. 19.
TESTUA: EUROPAKO MUGIMENDUAREN KONGRESUAK (IV.a)
Europar
Mugimenduaren Kongresuak, Munichen 1962ko ekainaren 7an eta 8an bilduta, iritzi dio edozein herrialdek Europan sartu nahi badu, izan atxikita edo izan elkartze bidez, herrialde
horrek erakunde demokratikoak izan beharko dituela; horrek, Espainiaren
kasuan, Gizakiaren Eskubideei buruzko Europar Konbentzioaren eta Europako
Gizarte Gutunaren arabera, hau esan nahi
du:
1.
Benetan ordezkaritza bidezkoak eta demokratikoak
diren erakundeak eratzea, eta erakunde horiek bermatzea gobernua
herritarren onespenean oinarritzen dela.
2.
Pertsonen eskubide guztiak egiazki bermatzea; bereziki, norberaren askatasunari eta
adierazpen-askatasunari buruzkoak, gobernuaren zentsurarik gabe.
3.
Erkidego naturalen izaera berezia aitortzea.
4.
Oinarri demokratikoen gainean, askatasun sindikalak baliatzea, eta
langileek beren oinarrizko eskubideen
defentsa egitea; besteak beste, greba-eskubidearen bidez.
5.
Iritzi-korronteak eta alderdi politikoak
antolatzeko aukera izatea, oposizioaren eskubideak aitortuta.
Kongresuak
itxaropen sendoa du aurreko oinarri horien araberako eboluzioak aukera emango duela Espainia Europan sartzeko, haren funtsezko osagaia baita; eta adierazgarritzat
dauka Kongresuan partaide izan diren espainiar ordezkari
guztiek adierazi izana seguru daudela espainiar ordezkari
gehienek nahi dutela eboluzio hori zuhurtzia politikoaren arauen arabera
egitea, egoerak aukera ematen duen bezainbesteko azkartasunarekin, denen
zintzotasunarekin eta eboluzio-prozesuaren aurretik, prozesuan bertan nahiz
prozesuaren ondoren bortxakeria aktibo nahiz pasiboari uko
egiteko konpromisoarekin”.
Munich
(Alemaniako Errepublika Federala), 1962ko ekainaren 8a.
Aldez aurreko urratsak
Zenbatu
testuko lerroak eta idatzi orrialdearen ertzetan.
Irakurri
arretaz testua bi alditan: lehenbizi, irakurri testua osorik eta azkar, eta
azpimarratu informazio ezjakina; bigarren aldian, irakurri astiro, testua
oso-osorik ulertzeko.
Azpimarratu
hitz-gakoak eta lehen mailako eta bigarren mailako ideiak.
a.
Testuaren kokapena (testu mota,egilea, jasotzaileak, garaia):
Historia-idazlanaren egitura
1. Kokapena
Testu mota
Jatorriaren
aldetik:
— Lehen
mailako iturria (garai jakin bateko dokumentua).
—
Bigarren mailako iturria: testuak bi motakoak dira, batetik, historiografikoak
(egilea testuan adierazitako gertaeren ondorengoa da, eta ikertzaile edo
dibulgatzaile den aldetik landuko ditu gertaera horiek), eta bestetik,
hemerografikoak (egunkaria edo aldizkaria).
Formaren
aldetik:
—
Zirkunstantziala (adierazpen ez instituzionalak, testuan kontatutako gertaerak
bizi dituen norbaitek egindakoak; lege izaerarik ez duten hitzarmenak; hainbat
motatako idazkiak eta txostenak; hitzaldiak, aldarrikapenak, prentsako
berriak…).
—
Juridikoa (legeak, lege dekretuak, dekretuak, ministro agindua, erabakiak,
itunak, notario idazkiak, kontratuak, erakunde adierazpenak…).
—
Testigantza testua (oroitzapenen eta autobiografien zatiak, egileak berak
bizitako gertaeren kontaketak, gutun eta idatzi pertsonalak, egunkaria, ohar
pribatuak…).
—
Literarioa (urte liburuak, genealogiak, gesta-kantak, kronikak, istorioak,
epopeiak, ipuinak,biografiak, iritzi artikuluak, saiakerak, prentsa iruzkinak,
literatura-lanetako zatiak…).
—
Dokumentala (erroldak, katastroak, grafikoak, prezioen zerrendak, mapak,
planoak, kartelak…).
Edukiaren
aldetik: politikoa, ekonomikoa, soziala, kulturala,
erlijiozkoa…
Egilea. Bakarra, taldea, ezezaguna, jatorria
aginte publikoan eta pertsona pribatuetan duena.
Data eta tokia. Espazio-denboraren
testuingurua.
Hartzailea. Publikoa edo pribatua.
Asmoa. Idazlanaren helburua.
b.
Testuaren analisia: testuaren oinarrizko ideiak nabarmentzea:
2. Azterketa
Lexikoa
Azaldu
hitzak, datuak, erakunde aipamenak, zehar-esanak, oinarrizko kontzeptuak,
pertsonen izen bereziak, leku geografikoak, datak, zuzenbide adierazpenak, hitz
teknikoak, atzerriko hizkuntzetan dauden hitzak, zaharkitutako arkaismoak…
(azterketa literala).
-Hitzak:Europa,Gizakien eskubideak,Europar mugimenduaren kongresua
-Ideia
nagusia eta bigarren mailako ideiak
Aipatu
egileak edo egileek adierazitako ideia nagusia –edo nagusiak– . Idatzi ideia
horiek behar bezala antolatuta, garrantziaren arabera ordenan jarrita (ideia
nagusi bat –testuaren gakoa dena–eta ideia hori osatzen duten bigarren
mailakoak), eta adierazi aipamen zehatzak eta horien arteko loturak.
c.
Testuinguruan jartzea: testua bere prozesu historikoan ezartzea:
1-Zein estatu mota dago indarrean 1962an?
Zer da eta nor da Mugimendu Nazionalaren burua ? Nor da estatuburua?
-Aurrekoak
(aurretik izandako zergatiak eta egoerak).
2-Zein da estatu mota 1936an?
Zein da agintean dagoen gobernua gerra aurretik? Nork irabazten ditu
hauteskundeak 1936an eta zein partiduak?Zeinek lortzen du garaipena Espainian ?
3-Nolako erantzuna izango da
eskuineko,Falange eta armadaren hainbat sektoreetan?Zer gertatzen da uztailaren
17an?
Nortzuk dira estatu
kolpearen buruak?zein gizataldeek ditu bere alde?Zeinek Errepublikako
gobernuaren alde?
4-Zein da gerraren
bilakaera?Nork hartzen du gerraren agintea Errepublikako gobernuan?Zeinek hartzen du agintea
Mugimendu Nazionalean?Zeintzuk dira Francoren diktaduraren ezaugarriak? Zeinek
lortzen du gerra zibilaren garaipena?
5-Zeintzuk dira Francoren diktaduraren lehenengo erabakiak Espainian? Errepresioa,ezabapenak….azaldu.Nork hartzen du botere guztia?Zein giza-taldeen laguntza izan zuten?Zeintzuk dira indarrean dauden partidu politikoak? Eta sindikatuak?Zeintzuk dira zabaltzen diren esparru konzentrazioak?
6-5-Zeintzuk dira Francoren diktaduraren lehenengo erabakiak Espainian? Errepresioa,ezabapenak….azaldu.Nork hartzen du botere guztia?Zein giza-taldeen laguntza izan zuten?Zeintzuk dira indarrean dauden partidu politikoak? Eta sindikatuak?Zeintzuk dira zabaltzen diren esparru konzentrazioak?
7-Zein da II Errepublikako gobernua jokaera erbestean?Zeintzuk dira antolaturiko ekintzak frankismoaren aurka?
8-Noiz sinatzen du akordioa Frankok EEBBarekin?
9-Zer gertatzen da Errepublikako gobernuarekin ?
-Testua eta gaiaren arteko
lotura, eta gaia sakontzea.
10-Zein da diktadurak izango
duen oposizioa?Nortzuk biltzen dira Munichen(RFA)
eta noren gidaritzapean?Nor da bultzatzailea?.Zein
partidukoa da?Zer aldarrikatzen dute?
11-Nola erantzuten du
frankismoak honen aurrean?13-Zeintzuk dira oposizioaren ezaugarriak azken fasean ?langileak,partidu politikoak,sindikatuak,ikasleak
4. Ondorioa
Testuaren interesa, balioa eta esanahia. Egiatasuna: testuaren zehaztasun maila.
d. Testuaren garrantzia:
kokatzen den aldi historikoa ulertzeko, testu horrek duen garrantzia
adieraztea:
1-Zer aldarrikatzen da testu
honetan?Nork bultzatzen du hitzarmen hau?
No hay comentarios:
Publicar un comentario