2 BATX. 18.
TESTUA: NAZIO-INTERESEKO INDUSTRIAK BABESTEKO LEGEA
Espainiak bere historiako krisirik larriena gainditu behar izan
zueneko Gurutzada loriatsuan, agerian gelditu zen nazioaren bizitzarako zeinen
garrantzi handikoa den gerrarako behar dituen
industriak eta ezinbesteko lehengaiak bere lurraldean izatea.
Gure
ekonomia dagoen egoeran egonik, bestalde, beharrezko da
ahaleginak egitea Espainia produktu arrotzen inportaziotik askatzeko, halakoak gure nazioaren
lurraldean ekoitzi edo fabrikatu daitezkeenean.
Gaur
arte ez denez lortu, barne merkatuak aukera emanik ere, ekimen partikularraren bidez premia
horiek asetzea, beharrezko ikusten da nazioaren interes bereziko diren halako industriak ezartzeko laguntza
ematea,funtzionamendu normala ziurtatuko dieten bermeak
eta onurak eskainiz.
Hori
dela eta, XEDATZEN DUT:
1.
art. Defentsaren edo nazio-ekonomiaren premien ondorioz beharrezko ikusten bada
Espainian industria bat ezartzea, eta hartarako ekimen partikularra sustatu beharra
baldin badago, “nazio-intereseko” deklaratu ahal izango da industria hori, dagozkion txosten
tekniko eta ekonomikoak egin ondoren.
2.
art. “Nazio-intereseko” deklaratutakoan, industria batek honako onura hauetaz
gozatu ahal izango du, hamabost urterainoko epean:
a)
Industria hori jartzeko behar diren lurrak
nahitaez desjabetzeko ahalmena.
b)
Zergak murriztea, % 50eraino.
c)
Estatuak urteko gutxieneko etekin bat
bermatzea, % 4rainokoa, haren kapitalari. Atal
honen arabera bermatutako kapitala ezin izango da, guztira, sei milioi pezeta
baino gehiago.
d)
Aduana-eskubideetan beherapena egitea instalazioetarako makineria eta lanabesak
inportatzean, Espainian fabrikatzen ez direnean.
3.
art. Onura horien trukean, estatuak esku hartuko du industria ezartzean
eta haren martxan, kontu-hartzaile bat eta
kontseilari-ordezkari bat izendatuta, etete-ahalmendunak; aukera izango du,
orobat, instalazioak bere teknikariekin balioesteko.
6.
art. Enpresa emakidadunak, sozietatearen egonkortasuna eta martxa ekonomikoa
ziurtatutakoan, etekinei uko egin ahal izango die, eta hirugarren artikuluan
adierazitako esku-hartzetik libre geldituko da.
Boletín
Oficial del Estado, 1939ko urriaren 25a.
TESTU
IRUZKINA
Aldez aurreko urratsak:
-Zenbatu
testuko lerroak eta idatzi orrialdearen ertzetan.
-Irakurri
arretaz testua bi alditan: lehenbizi, irakurri testua osorik eta azkar, eta
azpimarratu informazio ezjakina; bigarren aldian, irakurri astiro, testua
oso-osorik ulertzeko.
-Azpimarratu
hitz-gakoak eta lehen mailako eta bigarren mailako ideiak.
a. Testuaren kokapena (testu mota,egilea, jasotzaileak, garaia):
Historia-idazlanaren egitura:
-Testu mota:
Jatorriaren
aldetik:
— Lehen
mailako iturria (garai jakin bateko dokumentua).
—
Bigarren mailako iturria: testuak bi motakoak dira, batetik, historiografikoak
(egilea testuan adierazitako gertaeren ondorengoa da, eta ikertzaile edo
dibulgatzaile den aldetik landuko ditu gertaera horiek), eta bestetik,
hemerografikoak (egunkaria edo aldizkaria).
Formaren
aldetik:
—
Zirkunstantziala (adierazpen ez instituzionalak, testuan kontatutako gertaerak
bizi dituen norbaitek egindakoak; lege izaerarik ez duten hitzarmenak; hainbat
motatako idazkiak eta txostenak; hitzaldiak, aldarrikapenak, prentsako
berriak…).
—
Juridikoa (legeak, lege dekretuak, dekretuak, ministro agindua, erabakiak,
itunak, notario idazkiak, kontratuak, erakunde adierazpenak…).
—
Testigantza testua (oroitzapenen eta autobiografien zatiak, egileak berak
bizitako gertaeren kontaketak, gutun eta idatzi pertsonalak, egunkaria, ohar
pribatuak…).
—
Literarioa (urte liburuak, genealogiak, gesta-kantak, kronikak, istorioak,
epopeiak, ipuinak,biografiak, iritzi artikuluak, saiakerak, prentsa iruzkinak,
literatura-lanetako zatiak…).
—
Dokumentala (erroldak, katastroak, grafikoak, prezioen zerrendak, mapak,
planoak, kartelak…).
Edukiaren aldetik: politikoa, ekonomikoa,
soziala, kulturala, erlijiozkoa…
Egilea. Bakarra, taldea,
ezezaguna, jatorria aginte publikoan eta pertsona pribatuetan duena.
Data eta tokia. Espazio-denboraren
testuingurua.
Hartzailea. Publikoa edo pribatua.
Asmoa. Idazlanaren helburua.
b.
Testuaren analisia: testuaren oinarrizko ideiak nabarmentzea:
Lexikoa:
HITZAK:Gurutzada loriatsua,Inportaziotik askatzea,Industria,Estatuak esku hartu,gerra.
-Azaldu
hitzak, datuak, erakunde aipamenak, zehar-esanak, oinarrizko kontzeptuak,
pertsonen izen
bereziak,
leku geografikoak, datak, zuzenbide adierazpenak, hitz teknikoak, atzerriko
hizkuntzetan dauden hitzak, zaharkitutako arkaismoak… (azterketa literala).
-Ideia
nagusia eta bigarren mailako ideiak .
Aipatu
egileak edo egileek adierazitako ideia nagusia –edo nagusiak– . Idatzi ideia
horiek behar bezala antolatuta, garrantziaren arabera ordenan jarrita (ideia
nagusi bat –testuaren gakoa dena–eta ideia hori osatzen duten bigarren
mailakoak), eta adierazi aipamen zehatzak eta horien arteko loturak.
c.
Testuinguruan jartzea: testua bere prozesu
historikoan ezartzea:
1-Zein estatu mota dago indarrean 1939an? Zer da eta nor da Mugimendu
Nazionalaren burua ? Nor da estatuburua?
-Aurrekoak (aurretik izandako zergatiak eta
egoerak).
2-Zein da estatu mota 1936-39an alderdi batean eta bestean? Zein da agintean
dagoen gobernua gerra garaian?errepublikanoak eta nazionalak.
3-Nork irabazten ditu hauteskundeak 1936an eta zein partiduak?Zeinek lortzen
du garaipena Espainian eta euskal lurraldeetan?
4-Nolako erantzuna izango da eskuineko,Falange eta armadaren hainbat
sektoreetan?Zer gertatzen da uztailaren 17an?
Nortzuk dira estatu kolpearen buruak?zein gizataldeek ditu bere alde?Zeinek
Errepublikako gobernuaren alde?Noren laguntza jaso zuten gerran talde bakoitzak?
-Testua eta gaiaren arteko lotura, eta gaia sakontzea.
5-Zein da gerraren bilakaera?Nork hartzen du gerraren agintea Errepublikako gobernuan?Quiroga-Mtnz Barrios eta Largo Caballero.Zein da gobernuko politikaren bilakaera?
6-Nork lortzen du gerra zibilaren garaipena?
7-Zeinek hartzen du agintea Mugimendu Nazionalean?Zeintzuk dira Francoren
diktaduraren ezaugarriak? Zeinek lortzen ditu garaipenak? Nork hartzen du botere guztia?Zein giza-taldeen laguntza izan zuten?Zeintzuk dira indarrean dauden partidu politikoak? Eta sindikatuak?
8-II Errepublikako gobernua erbestera doa.Zeintzuk dira Francoren
diktaduraren lehenengo erabakiak Espainian?Errepresioa,ezabapenak….
-Testuan adierazitakoak ekar ditzakeen ondorioak.
9-Zeintzuk dira autarkia garaiaren ezaugarriak?
Zein da ekonomiaren helburua?Zein da estatuaren eginbeharra?.Zer egiten du
helburu hoiek lortzeko?Zer da INI?Zeintzuk dira sortutako enpresak eta
monopolioak?Zeintzuk izan ziren arazoak?
Zein da diktadurak izango duen oposizioa autarkia garaian?
Noiz bukatzen da autarkia garaia?eta nolako itunarekin?Ekonomiaren
helburuak aldatzen dira?
10-Zein da II Errepublikako gobernua jokaera erbestean?
d. Testuaren garrantzia: kokatzen den aldi historikoa ulertzeko, testu horrek duen garrantzia
adieraztea:
Zeintzuk
dira Francoren helburuak ekonomiari begira?
Testuaren interesa, balioa eta esanahia. Egiatasuna: testuaren zehaztasun maila.
Testuaren interesa, balioa eta esanahia. Egiatasuna: testuaren zehaztasun maila.
No hay comentarios:
Publicar un comentario